Kekemelik Başladığında Neler Yapılmalı ?
2-6 yaş arasındaki çocukların dil gelişimleri oldukça hızlı ilerler. Bu yaş döneminde yer alan çocukların %4'ünde "Erken Kekemelik Dönemi" olarak adlandırılan konuşma problemi görülür. Bu çocukların %75'i (4 çocuktan 3 tanesi) sosyal destek sağlandığı ve doğru yaklaşım sergilendiği zaman, problemden kendiliğinden kurtulabilirler. Bu yaş döneminde yapılacak erken tanı ve önleyici müdahale yöntemlerinin de etkili olduğu gözlemlenmiştir. Geriye kalan %1 'lik kısmı ise kekemelik problemini kalıcı olarak yaşamaktadır.
Peki bu sosyal destek ve ailenin doğru yaklaşımı nelerdir? Aileler genellikle çocukları kekelemeye başladığında paniğe kapılırlar ve bu panikle yanlış davranışlar sergilerler. Kekemelik sorunu yaşayan çocuklarla etkileşimde aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir.
>> Müdahale Etmemek: Çocuklarınız konuşurken onu sanki normal konuşuyormuş gibi sonuna kadar dinleyin. Konuşmasını bölmeyin ve cümlesini onun yerine tamamlamayın. Kesinlikle herhangi bir uyarı yapmayın ve dışarıdan yapılmasına izin vermeyin. Amacımız küçük yaş grubunda olan çocukların konuşma problemlerini fark etmemelerini sağlamaktır. Böylece konuşamıyorum kaygısının oluşması önlenecektir. Konuşamıyorum kaygısı kekemelik problemini kalıcı hale getiren en önemli etkendir.
>> Üzüntü, Eleştiri, Alay ve Ceza: Çocuğunuzun konuşma problemine onun fark edeceği şekilde üzülmek ‘’yine konuşamadım ve anne babamı üzdüm’’ şeklinde algılanacak ve çocuğunuzun konuşamama kaygısını arttıracaktır. Bir diğer konu ise çocuğunuzun konuşmasını eleştirmeniz, alay etmeniz ve cezalar vermenizdir. Bu gibi davranışlarda çocuğunuzun kaygısını arttıracak ve her konuşma başlangıcında ‘’acaba kekeleyecek miyim’’ sorusunu aklına getirecektir.
>> Yaşıtlarıyla Bir Arada Bulunmasını Sağlama: Eğer çocuğunuz 3 yaşını doldurmuşsa ve şartlarınız uygunsa mutlaka kreşe ya da anaokuluna gönderin. Eğer bu mümkün değilse sık sık parka çıkarıp yaş grubuyla oyunlar oynamasını sağlayın. Yaşıtlarıyla iletişim kurması konuşma probleminin azalmasını sağlayacaktır.
>> Hikaye veya Masal Okuma: Her gün en az 20 dakika çocuğunuza hikaye veya masal okuyun. Bu okumalar sırasında dikkat edilmesi gereken husus hikayenin yada masalın yavaş bir konuşma ritmiyle okunmasıdır. Amacımız çocuğun bizi örnek alarak zamanla yavaş konuşmaya başlaması ve böylece konuşmalardaki takılmaların azalmasıdır. Eğer anne babanın konuşma hızları normal konuşma hızının çok üstündeyse çocuğun bulunduğu anlarda, ev içi konuşmalarda bu hıza dikkat edilmeli ve mümkün olduğunca yavaş bir konuşma ritmine geçilmelidir.
>> Oyun Oynama: Her gün en az 1 saat ( anne ile 30 dakika baba ile 30 dakika) çocuğunuzla onun istediği oyuncakla ve istediği şekilde oyunlar oynayın. Yine burada yukarıda belirtildiği gibi konuşma hızımızı oldukça düşürmemiz gerekmektedir. Burada oyunun eğitim oyuncaklarıyla değil de basit kurguları olan oyuncaklarla olması ( evcilik, tamircilik gibi) önemlidir. Çocuğunuz neyle oynamayı seviyorsa her zaman onun istediği şeyle oynayın. Unutmayın oyunlar ve oyuncaklar onların dünyasıdır.
>> Televizyon ve Bilgisayar: Çocuğunuz eğer çok fazla televizyon ve bilgisayar karşısında zaman geçiriyorsa bu konuşmasının gelişimini engeller ve kekemelik problemini yenmesine engel olur. Anne babanın televizyon izleme ve bilgisayar oynama saatlerine sınır koyması gerekmektedir.
>> Nefes Egzersizleri: Her gün aşağıda verilen nefes egzersizlerinden bir tanesini seçerek uygulayın. Uzun süreli bu egzersizleri uygulayabilmek için oyun haline dönüştürülmesi önemlidir. · Balon şişirme · Mum üfleme ( her seferinde mum sayısı ve mesafe arttırılır) · Pipet pamuk oyunu ( 2 pipet 1 parça pamuk)
>> Dil Egzersizleri: Her gün aşağıda verilen dil egzersizlerinden bir tanesini seçerek uygulayın. Uzun süreli bu egzersizleri uygulayabilmek için oyun haline dönüştürülmesi önemlidir. Amaç dilin dışarıda hareket etmesi ve dil kaslarının güçlenmesidir. Aklınıza gelen benzer egzersizleri de uygulayabilirsiniz.
· Lolipop yeme, sakız çiğneme
· Dudak çevresine sürülen çikolatayı ayna karşısında yalama
· Dili hareket ettirecek diğer egzersizler
Not: Dil ve nefes egzersizlerinin amacı çocuğa açıklanmamalı ve yapmak istemediğinde zorlanmamalıdır. Oyunlar ve ödüllerle yapması için desteklenmelidir.
